Κάτι σαν πρόλογος (Γιατί και πώς γράφτηκε το βιβλίο)

Στην Ελλάδα δεν υπάρχει έλλειψη βιβλίων για την ιστορία του ελληνικού κινηματογράφου. Ωστόσο, αυτά επικεντρώνονται κυρίως στον μεταπολεμικό κινηματογράφο και ειδικότερα στη «χρυσή» εποχή της Φίνος Φιλμς. Αντίθετα, η προπολεμική περίοδος αντιμετωπίζεται περίπου ως «προϊστορία», δηλαδή ως μια εποχή για την οποία υπάρχουν ελάχιστες διαθέσιμες πληροφορίες λόγω έλλειψης πηγών. Έτσι, οι νέες εκδόσεις σε μεγάλο βαθμό περιορίζονται ν’ αναπαράγουν τις πληροφορίες των πρωτοπόρων ερευνητών, όπως ο Φρίξος Μιχαηλίδης, η Αγλαΐα Μητροπούλου, ο Γιάννης Σολδάτος κ.ά., οι οποίοι ανέδειξαν πολύτιμα στοιχεία για το προπολεμικό ελληνικό σινεμά, ωστόσο βασίστηκαν σχεδόν αποκλειστικά στη μελέτη των κινηματογραφικών περιοδικών (όπως ο Κινηματογραφικός Αστήρ), που κυκλοφορούσαν από τα μέσα της δεκαετίας του 1920.

Ως αποτέλεσμα, υπάρχουν ελλιπείς πληροφορίες για τις ελληνικές ταινίες μέχρι τότε, ώστε να θεωρείται π.χ. ότι ελάχιστα ελληνικά ζουρνάλ είχαν παρουσιαστεί μέχρι το 1920, που αφορούσαν μόνο εθνικές γιορτές και αθλητικές επιδείξεις, ενώ υπάρχουν αντικρουόμενες πληροφορίες για το πότε ή ποιες ταινίες μυθοπλασίες γυρίστηκαν τα πρώτα χρόνια. Εξάλλου, ελλιπή στοιχεία υπάρχουν και για αρκετές ταινίες μετά το 1928, κυρίως για όσες γυρίστηκαν στο εξωτερικό ή δεν προβάλλονταν σε μεγάλες κινηματογραφικές αίθουσες της πρωτεύουσας.

Με αφορμή τη συμπλήρωση 100 χρόνων από τη γέννηση του ελληνικού κινηματογράφου μυθοπλασί­ας, επιχείρησα μια έρευνα για προσωπική μου καθαρά ενημέρωση διατηρώντας χαμηλά τον πήχη των προσδοκιών. Στράφηκα σε δημοσιεύματα ελληνικών εφημερίδων, σύγχρονων της κάθε ταινίας. Αυτό που μ’ ενδιέφερε ήταν να συγκεντρώσω όσο το δυνατόν περισσότερες λεπτομέρειες για τις υποθέσεις των έργων, παρασκήνια από τα γυρίσματα, κριτικά σημειώματα και ό,τι άλλο διαθέσιμο.

Πολύ γρήγορα ανακάλυψα ανέλπιστα πολλές και πολύτιμες πληροφορίες, οι οποίες με οδήγησαν να συστηματοποιήσω την έρευνα και να την επεκτείνω ανατρέχοντας ακόμη και σε δημοσιεύματα του ξένου τύπου. Όλα αυτά κατέστησαν εφικτά χάρη στα ψηφιοποιημένα αρχεία εφημερίδων και περιοδικών, ώστε το παρόν βιβλίο βασίστηκε σε μια εκτενέστατη έρευνα, η οποία κατά 98 % πραγματοποιήθηκε μέσω ηλεκτρονικού υπολογιστή!

Σημαντική βοήθεια για την έρευνα μου προσέφερε κι ένας μικρός αριθμός από τα σενάρια ελληνικών ταινιών, που φυλάσσονται στα επίσημα αρχεία της πολιτείας της Νέας Υόρκης και τα οποία κατάφερα να εντοπίσω - και τελικά ν’ αποκτήσω. Θα ήθελα μάλιστα να κάνω ειδική αναφορά στους εργαζόμενους των αρχείων της πολιτείας της Νέας Υόρκης (New York State Archives), τους οποίους και οφείλω να ευχαριστήσω δημόσια, διότι έδειξαν μεγάλο ενδιαφέρον και προθυμοποιήθηκαν να μου προσφέρουν κάθε διευκόλυνση παρά τα όποια τυπικά εμπόδια ανέκυψαν.

Κάπως έτσι, μια έρευνα για προσωπική ενημέρωση μετεξελίχθηκε σ’ ένα ογκώδες βιβλίο, φόρος τιμής στον παραμελημένο ερευνητικά προπολεμικό ελληνικό κινηματογράφο, το οποίο αναδεικνύει πολλά νέα στοιχεία, διορθώνει λάθος πληροφορίες, θέτει ερωτήματα για περαιτέρω διερεύνηση στο μέλλον, ενώ καταγράφει όσο το δυνατόν περισσότερες λεπτομέρειες για την κάθε ταινία και σκιαγραφεί όσο το δυνατόν επαρκέστερα το γενικότερο κινηματογραφικό προφίλ της προπολεμικής Ελλάδας. Τα κείμενα συνο­δεύονται - όπου κατέστη εφικτό - από εικόνες των ταινιών, όπως δημοσιεύτηκαν στον τύπο της εποχής. Δεν είναι άριστης ποιότητας, αλλά δίνουν μια μικρή ιδέα είτε για τους ηθοποιούς είτε για κάποιες σκηνές.

Καταληκτικά, θα μπορούσα να περιγράψω το παρόν βιβλίο ως μια έντυπη αποθήκη γνώσεων, ώστε ο προπολεμικός ελληνικός κινηματογράφος, η βάση πάνω στην οποία θεμελιώθηκε το σινεμά του Φίνου και των νεότερων δημιουργών, να ξεφύγει από τη σκιά της «προϊστορίας» και να γίνει πιο οικείος σε περισσότερους – μ’ όλες τις ατέλειες και τον ερασιτεχνισμό που τον διέκριναν.

Δείτε κι αυτό: ΣΕ ΠΟΙΕΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΕΣ ΜΠΟΡΕΙΤΕ ΝΑ ΒΡΕΙΤΕ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ