Ξένες ταινίες άμεσου ελληνικού ενδιαφέροντος (1897-1913). Μέρος δεύτερο: Ζουρνάλ μεταξύ 1904 και 1913

Τον Αύγουστο του 1904 ο Φ. Όρμιστον-Σμιθ, οπερατέρ της βρετανικής Charles Urban Trading Co., παρουσίασε τρεις ταινίες, που κατέγραφαν εικόνες κυρίως από το λιμάνι του Πειραιά κι από την ζωή στην Αθήνα. Οι ταινίες αυτές ήταν οι εξής (τίτλοι και περιεχόμενο):
i) «Piraeus and Athens. A visit to Piraeus» [Πειραιάς και Αθήνα. Μια επίσκεψη στον Πειραιά], μήκους 200 ποδών (περίπου 61 μ.).
1. Το Κανάλι της Κορίνθου. Πάνω από τρία μίλια σε μήκος. Ξεκίνησε για πρώτη φορά από τον αυτο­κράτορα Νέρωνα.
2. Πειραιάς, η αποβάθρα. Το λιμάνι της Αθήνας.
3. Η Αγορά. Τυπική παρακολούθηση της σύγχρονης ελληνικής ζωής.
4. Το Μεγάλο Λιμάνι. Παλιότερα [γνωστό ως] Πόρτο Λεόνε, γεμάτο από ελληνικά, γαλλικά, ιταλικά, ρωσικά και αυστριακά πλοία.
5. Καφενεία δρόμου. Μια ματιά στα πολλά καφενεία δρόμου του Πειραιά.
6. Η Πλατεία της Αγοράς. Δείχνει τους παράξενους πάγκους μιας ελληνικής αγοράς.
7. Άφιξη ατμόπλοιου. Έλληνες βαρκάρηδες σκαρφαλώνουν στα πλαϊνά, προτού πέσει η άγκυρα.

ii) «Piraeus and Athens. Hoisting Cattle on Steamer» [Πειραιάς και Αθήνα. Μεταφέροντας τα Βοοειδή στο Ατμόπλοιο], μήκους 150 ποδών (ή περίπου 46 μ.).
1. Βοοειδή πάνω σε μαούνες. Προετοιμασία για ν’ αποπλεύσουν στην Κωνσταντινούπολη.
2. Μεταφέροντας τα βοοειδή στο ατμόπλοιο. Ρυμουλκώντας φορτωμένες μαούνες στο λιμάνι.
3. Ανεβάζοντας τα βοοειδή στο πλοίο με σκοινί. Τα βοοειδή κρέμονται στις βάρκες από τα πόδια και τα κέρατα μέχρι το πλοίο της γραμμής.

iii) «Piraeus and Athens. Athens and Acropolis» [Πειραιάς και Αθήνα. Η Αθήνα και η Ακρόπολη], μή­κους 275 ποδών (ή περίπου 84 μ.).
1. Πανοραμική θέα από την Ακρόπολη. Μια τέλεια θέα της σύγχρονης Αθήνας.
2. Πεδίον του Άρεως. Το μέρος όπου πιθανόν ο Απόστολος Παύλος κήρυξε στους Αθηναίους.
3. Θέα της Ακρόπολης από το Λόφο των Μουσών. Φαίνονται τα Προπύλαια, ο Παρθενώνας και το Θέατρο του Διονύσου.
4. Η Πύλη του Αδριανού. Χτισμένη από τον Αδριανό μετά την ολοκλήρωση του Ολύμπιου.
5. Το Ολύμπιο. Λίγες από τις αυθεντικές 104 στήλες αυτού του Ναού φαίνονται.
6. Ναός της Νίκης. Αρχικά χτίστηκε προς τιμή τριών από τις σημαντικότερες αθηναϊκές νίκες.
7. Τα Προπύλαια. Ξεκίνησαν το 437 π.Χ. Η είσοδος της Ακρόπολης.
8. Το Ερέχθειο. Με τη διάσημη Καρυάτιδα της πύλης.
9. Ο Παρθενώνας. Τρεις οπτικές αυτού του ωραίου Ναού, χτισμένου το 454 π.Χ.
10. Όρος Λυκαβηττός. Παρέχει μια θαυμάσια θέα της Αθήνας.

Τον Απρίλιο του 1906 η διοργάνωση της Μεσολυμπιάδας στην Αθήνα προσείλκυσε το ενδιαφέρον διεθνών κινηματογραφικών οί­κων. Πέραν μιας ελληνικής παραγωγής (από άποψη χρηματοδότησης), για την οποία θα γίνει λόγος στη συνέχεια, γνωρίζουμε τουλάχιστον τέσσερις ξένες, που επίσης κατέγραψαν τη διοργάνωση: «The Olympic Games» της βρετανικής Warwick Trad­ing Co., «Jeux Olympique dAthènes» των αδελφών Πατέ, καθώς και δύο ταινίες των εταιριών Burton Holmes και Urban Trading, οπερατέρ της οποίας ήταν ο Φελίξ Μεσγκουίτς.
Με αφορμή την προβολή της ταινίας του οίκου Πατέ στην Αλεξάνδρεια, δημοσιεύματα σε ελληνική εφημερίδα της πόλης περιέγραφαν ένα «μεγαλοπρεπές θέαμα εις 40 εικόνας» με σκηνές από διάφορα αθλήματα, όπως άλμα επί κοντώ, άλμα εις μήκος, αναρρίχηση επί κάλω, ξιφασκία, πάλη, Μαραθώνιος, δισκοβολία, ακόντιο κλπ.

Εξάλλου, με αφορμή την επίσκεψη του βασιλιά Εδουάρδου Ζ΄ στην Αθήνα, η Warwick Trading Co. πα­ρουσίασε την ταινία «The King in Athens» [Ο Βασιλιάς στην Αθήνα]. Την ίδια περίοδο τοποθετείται χρονι­κά και μια ταινία μήκους 65 ποδών της γαλλικής Πατέ με τίτλο «Passing Trains (passing trains at Athens)», που προφανώς κατέγραφε την κίνηση τρένων στην ελληνική πρωτεύουσα.

Το Μάρτιο του 1907, η επίσκεψη του Ιταλού βασιλιά Βίκτωρα-Εμμανουήλ στην Αθήνα καταγράφηκε από δύο ιταλικούς κινηματογραφικούς οίκους:
i) «Viaggio di S.M. Il Re dItalia In Grecia» [Ταξίδι της Α.Μ. του Βασιλιά της Ιταλίας στην Ελλάδα], μήκους 150 μέτρων από τον κινηματογραφικό οίκο Comerio & C. του Μιλάνο.
ii) «Visita del Re dItalia in Grecia» [Επίσκεψη του Βασιλιά της Ιταλίας στην Ελλάδα] με οπερατέρ τον Λουίτζι Ροάτο για λογαριασμό της εταιρίας Fratelli Roatto από τη Βενετία.


Το 1908, η Luca Comerio από το Μι­λάνο παρουσίασε την ταινία «Vue des Ruines dAthènes» [Θέα των ερειπίων της Αθήνας] μήκους 115 μ. Την ίδια χρονιά, η γαλλική Eclipse παρουσίασε το «Voyage en Grèce» [Ταξίδι στην Ελλάδα], μήκους 146 μ., που προβλήθηκε τουλάχιστον σε Γαλλία και Γερμανία.

Το 1910, η  Milano Films κινηματογράφησε την καθέλκυση του θωρηκτού «Αβέρωφ» («Il varo della coraz­zataAberos”») στα ναυπηγεία Ορλάντο του Λιβόρνο. Δεν υπήρχαν πλάνα από ελληνικά τοπία, όμως αξίζει να γίνει μνεία της συγκεκριμένης ταινίας τόσο για το εξαιρετικά ελληνικού ενδιαφέρο­ντος θέμα της όσο και για την πολύ μεγάλη επιτυχία που σημείωσε στην Αθήνα, όταν προβλήθηκε στο «Βασιλικό κινηματογράφο» (πρώην ζαχαροπλαστείο «Ζαχαράτου») από τις 4 μέχρι τις 11 Μαρτίου 1910, ενώ ακολούθησε σειρά επαναπροβολών.
Μάλιστα, η συγκεκριμένη ταινία προκάλεσε ένα θερμό επεισόδιο στη Σμύρνη, όπου η τουρκική αστυνομία απαγόρευσε την προβολή της. Η διεύθυνση του κινηματογράφου Πατέ αποφάσισε να την προβάλλει κανονικά ακόμα και παρουσία αστυνομικών, ωστόσο οι διαμαρτυρίες Τούρκων θεατών ενέτειναν τις πιέσεις της αστυνομίας, που κατέστησε σαφές ότι δεν θα έφερε καμία ευθύνη για τυχόν επει­σόδια υποχρεώνοντας τη διεύθυνση της αίθουσας ν’ αποσύρει το φιλμ.

Παραγωγή του 1910 ήταν λογικά και μια ταινία της σκανδιναβικής «Nordisk Films» μήκους 98 μ., που προβλήθηκε στη Γαλλία στις αρχές του 1911 υπό τον τίτλο «La Grèce, plein air». Στα τέλη της χρονιάς, η ταινία προβλήθηκε στις ΗΠΑ με τον τίτλο «Greece». Από τον αμερικανικό τύπο μαθαίνουμε ότι ήταν μια έγχρωμη περιήγηση σε διάφορα τοπία, όπως ο ισθμός της Κορίνθου, το λιμάνι της Κέρκυρας, η βίλα του Γερμανού αυτοκράτορα στο νησί κλπ. Η κριτική επαίνεσε τις «ντελικάτες χρωματικές αποχρώσεις αυτής της ημιτροπικής περιοχής» και τις «εν­διαφέρουσες» εικόνες των ελληνικών τοπίων, όμως διατυπώθηκε ένσταση για την έλλειψη επεξηγηματικών καρτελών, ώστε η ταινία «χρειαζόταν λέκτορα για να γίνει κατανοητή».

«Les Evzones» [Οι Εύζωνες] ονομαζόταν μια ταινία της γαλλικής Éclair το 1911, μήκους 122 μ., που περιείχε στρατιωτικές και χορευτικές επιδείξεις του συγκεκριμένου σώματος του ελληνικού στρατού. Παραδόξως, το γαλλικό περιοδικό Ciné-Journal την κατηγοριοποίησε ως... «κωμική» και την περιέγραφε ως εξής:
«Μετά την παρέλαση, ο ελληνικός στρατός αναχωρεί για στρατιωτικά γυμνάσια… Διασκορπισμένο στην ύπαιθρο, το ιππικό εκτελεί θαύματα ευκινησίας. Ιδιαίτερα οι Εύζωνες, στρατιώτες του ελαφρού πεζικού, έχουν εκπληκτική αντοχή. Τίποτα δεν τους σταματά και είναι σαν ζωγραφιά να τους βλέπεις να σκαρφαλώνουν τα βουνά, να κατεβαίνουν τρέχοντας τις χαράδρες σ’ ένα αξιόλογο σύνολο. Όταν τελειώσουν τα γυμνάσια, αυτοί οι αήττητοι ορειβάτες χορεύουν ένα χαρακτηριστικό κυκλικό χορό, που γίνεται ακόμη πιο πρωτότυπος εξ αιτίας της περίεργης στολής τους»!

Η κήρυξη του πρώτου βαλκανικού πολέμου το φθινόπωρο του 1912 έφερε πολλούς ξένους οπερατέρ στην ευρύτερη περιοχή. Πέρα όμως από τις πολεμικές ταινίες, τη διετία 1912-13 προβλήθηκαν και τρεις ταξιδιωτικές της εταιρίας Éclair: «Athènes» μήκους 108 μ., «Une Excursion aux Météores» (Εκδρομή στα Μετέωρα) μήκους 126 μ. και «A travers la Grèce» (ή «Through Greece») της Éclair-Coloris μήκους 140 μ.

Τέλος, μνεία αξίζει να γίνει και στην κινηματογράφηση της κηδείας του Οικουμενικού Πατριάρχη Ιωακείμ Γ΄ (Ιωακείμ ο Μεγαλοπρεπής). Στην Ελλάδα προβλήθηκε από τις 05.12.1912 (ιουλιανό ημερολόγιο) στο «Αττικόν».

Άλλες κινηματογραφικές ταινίες ξένων οίκων με έντονο άρωμα Ελλάδας, που προβλήθηκαν το 1913:
i) «Athens» [Αθήνα]. Ταινία 400 ποδών της ιταλικής S.A. Ambrosio με έδρα το Τορίνο, που προ­βλήθηκε κυριολεκτικά σ’ όλα τα μήκη και πλάτη της Γης. Νεοζηλανδική εφημερίδα περιέγραψε ένα «θεαματικό» φιλμ με τοπία, όπου «όλα τα παλιά ερείπια και μνημεία της αρχαίας πόλης φαίνονταν σε μεγαλο­πρεπέστατα φωτογραφημένες σκηνές και από σημεία επιλεγμένα, ώστε να δώσουν πλήρη αξία στα υπέροχα αξιοθέατα».
ii) «La perle de la Grèce, Athènes», μήκους 130 μέτρων, συνεργασία των εταιριών Πατέ και Milanese Film. Στην ελληνική πρωτεύουσα προβλήθηκε υπό τον τίτλο «Αθήναι, ο μαργαρίτης της Ελλάδος» («Αττικόν-Πατέ» από 11.11.1913), ενώ διαφημίστηκε ως «μια ωραιοτάτη αθηναϊκή ταινία, η οποία κάμνει τώρα τον γύρον όλου του κόσμου με αθηναϊκά τοπεία, αθηναϊκά πρόσωπα και πράγματα, αθη­ναϊκούς τύπους, αθηναϊκό περιβάλλον».
iii) «Une excursion dans la Grèce antique» [Μια εκδρομή στην αρχαία Ελλάδα], ακόμη μια συνεργασία των οίκων Πατέ και Milanese Films. Η ταινία μήκους 165 μ. κατέγραφε τον Παρθενώνα, το Ερέχθειο, τα Προπύλαια με τις Στήλες του Ολυμπίου Διός, την αψίδα του Αδριανού, το Φανάρι του Δημοσθένη (μνημείο Λυσικράτη), το θέατρο Διονύσου, το Θησείο, το Ωδείο Ηρώδου του Αττικού, τη φυλακή του Σωκράτη και μια βυζαντινή εκκλησία.
iv) «Corfu» [«Κέρκυρα»], μήκους 108 μέτρων από τη Milanese Films.

Εξάλλου, το Μάρτιο του 1913, διάφοροι ξένοι οίκοι – τουλάχιστον οι Γκωμόν, Πατέ (που διέθεταν ειδικούς συνεργάτες στην Αθήνα), Éclair και The Bioscope – κάλυψαν τη μεταφορά της σωρού του βασιλιά Γεωργίου από τη Θεσσαλονίκη, όπου δολοφονήθηκε στις 5(/18) Μαρτίου, καθώς και την κηδεία του στην Αθήνα.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου